تارنمای معماری

گسترش فرمالیسم غربی در معماری ایرانی

نمایش فیلم مستند "معماری با تاکید به ریشه های فرهنگ، تاریخ و معنویت و تاثیر آن در معماری پایدار ایران و هند" به میزبانی مجله 2A و انجمن مفاخر معماری ایران در موزه هنر امام علی(ع) برگزار شد.
در این مراسم، گزارشی از کنفرانس بین المللی معماران ایران و هند در مدرسه کلما راحجا توسط مهندس احمد زهادی ارائه شد. در ادامه این مراسم پروژه های مرحوم سید هادی میرمیران و دکتر بیژن صفوی به نمایش درآمد. همچنین فیلم گفتگو با دکتر بال کریشنا دوشی درخصوص معماری پایدار و ریشه های مشترک فرهنگ، معنویت و معماری در ایران و هندوستان به نمایش درآمد.

در حال حاضر در کشورهای اروپایی و برای مثال در ایتالیا، مهم ترین موضوع معماری، تاریخ هنر و معماری است که در این خصوص کارهای بسیار ویژه ای صورت گرفته است
در ادامه این مراسم یک پانل با حضور تعدادی از متخصصان برگزار شد. مهندس احمد زهادی در این پانل با طرح یک سوال از هریک از افراد به بررسی ابعاد مختلف موضوع مراسم پرداخت.
این پانل با طرح یک سوال از دکتر بیژن صفوی آغاز شد. زهادی در طرح این سوال گفت: به نظر من، معماری پایدار به دو بخش اصلی تقسیم می شود، استفاده از منابع طبیعی و شهر بدون کربن و فرهنگ و معنویت، و در حقیقت، معماری، نتایج فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.
ارزیابی شما چیست؟ دکتر بیژن صفوی در پاسخ این سوال گفت: آنالیزکردن مسائل اجتماعی در زمینه معماری و شهرسازی مفید است و این مقایسه باعث مشخص شدن عیوب کار می شود. معماری نشأت گرفته از فرهنگ، اجتماع و سیاست است. وقتی که اقتصاد،اجتماع، فرهنگ و سیاست با معنویت عجین می شود، نتایج بسیار درخشانی حاصل می شود.
ما این نتایج را در دوران صفویه و در شهر اصفهان شاهد هستیم. برای مثال، اشکال و فرم های اسلیمی که نشأت گرفته از اعتقادات و باورهای دینی است، زیبایی منحصر به فردی دارد و ماندگاری آن ها هیچگاه قابل محاسبه نیست. در حال حاضر در کشورهای اروپایی و برای مثال در ایتالیا، مهم ترین موضوع معماری، تاریخ هنر و معماری است که در این خصوص کارهای بسیار ویژه ای صورت گرفته است. ما فرمالیسم اروپایی را به دلیل وجود تکنولوژی گرفته ایم و بی دلیل آن را گسترش داده ایم.
این مشکل در ایران و هندوستان به صورت مشترک رخ داده است. اما این اتفاق در ژاپن رخ نداده است. این کشور، فرهنگ و سنت خود را به خوبی با تکنولوژی غرب آمیخته است و نتایج درخشانی از این ترکیب حاصل شده است.

من اگر بخواهم به ایرانی ترین بنای تهران اشاره کنم، ویلای نمازی که توسط یک ایتالیایی به نام جوپوند بنا شده است را معرفی می کنم
در ادامه، زهادی با طرح سوالی خطاب به دکتر شهاب کاتوزیان گفت: فرهنگ، مذهب، تاریخ، میراث، سنت، آداب و باورها، این ها تعریفی است از هویت فرهنگی، شما با این تعریف موافقید؟ کاتوزیان در پاسخ گفت: گذشته ی ما و تاریخ و سنت ما، یک چیز مسخ شده ی یکبار برای همیشه نیست. ما بایستی این گذشته را مجددا خلق کنیم و این خلق کردن باید خلاقانه باشد. من اگر بخواهم به ایرانی ترین بنای تهران اشاره کنم، ویلای نمازی که توسط یک ایتالیایی به نام جوپوند بنا شده است را معرفی می کنم.

متاسفانه در حال حاضر، ما تصویری ژورنالیستی از معماری غرب را در معماری سرزمین خود پیاده کرده ایم
در ادامه زهادی با طرح سوالی خطاب به شهریار یقینی گفت: به نظر شما، وجه تشابه سنت، فرهنگ و معماری ایران و هند چیست؟ یقینی در پاسخ گفت: گستره فرهنگی سرزمین ایران و هند، بسیار گسترده تر از محدوده جغرافیایی فعلی است و در سفرنامه ابن بطوطه به این موضوع به خوبی اشاره شده است.
در این سفرنامه به تمدن هایی که نشأت گرفته از تمدن ایرانی است اشاره شده است. ما در زمان های گذشته دارای یک وحدت فرهنگی و معماری بودیم ولی به تدریج این مرزها شکل گرفت و این جدایی ها به وجود آمد. مشابهت های ایران و هند، تعلقاتی است که به هویت های فرهنگی وابسته است.
اما در حال حاضر، هجوم فرهنگ غربی باعث ایجاد نوعی تشتت در این حوزه شده است و یک تناقض ایجاد شده است و این موضوع، دغدغه ای بزرگ را ایجاد کرده است. متاسفانه در حال حاضر، ما تصویری ژورنالیستی از معماری غرب را در معماری سرزمین خود پیاده کرده ایم.